జ్ఞానాన్ ముక్తిః
“ముక్తి” అంటే “విడుదల” దేని నుంచి విడుదల?
“తాపత్రయం” నుంచి
కపిల మహాముని చెప్పిన సాంఖ్య సూత్రం ఇది:
“త్రివిధ దుఃఖ అత్యంత నివృత్తిః అత్యంత పురుషార్ధః”
త్రివిధ దుఃఖాలే తాపత్రయాలు
“త్రివిధ దుఃఖాలు” అంటే “అధ్యాత్మిక”, ”ఆదిభౌతిక”, “ఆదిదైవిక”
తాపాలు
“అత్యంత దుఃఖ నివృత్తి” అంటే
“త్రివిధ దుఃఖాలలో అత్యంత ముఖ్యమైన ‘ ఆధ్యాత్మిక తాపాలు’ . . వాటి యొక్క నివృత్తి” అన్నమాట
ఈ మూడు రకాల దుఃఖాల నుంచి క్రమక్రమంగా
విడివడటమే “అత్యంత ముఖ్యమైన పురుషార్థం” –
అంటే “మోక్షం”, “ముక్తి” అన్నమాట
కపిల మహాముని ఇంకా ఇలా అన్నారు:
“జ్ఞానాన్ ముక్తిః” అని అంటే, “జ్ఞానం వల్లనే ముక్తి వస్తుంది” అని
సంపూర్ణ ఆత్మజ్ఞానం ఉన్నవాడికి మరోజన్మ లేదు;
జన్మ ఉంటే తాపత్రయాలు ఉండితీరుతాయి.
- ధ్యానసాధన వల్ల కూడగట్టుకునే ఆత్మజ్ఞానం వల్లనే ముక్తి సంప్రాప్తిస్తుంది