| భగవద్గీత 6-5
“ఉద్ధరేదాత్మనాత్మానం ఆత్మానమవసాదయేత్ | ఆత్మైవ హ్యాత్మనో బంధుః ఆత్మైవరిపురాత్మనః || ” |
పదచ్ఛేదం
ఉద్ధరేత్ – ఆత్మనా – ఆత్మానం – న – ఆత్మానం – అవసాదయేత్ – ఆత్మా – ఏవ – హి – ఆత్మనః – బంధుః – ఆత్మా – ఏవ – రిపుః – ఆత్మనః
ప్రతిపదార్థం
ఆత్మనా = తనచేత ; ఆత్మానం = తనను ; ఉద్ధరేత్ = ఉద్ధరించుకోవాలి ; ఆత్మానం = తనను ; న అవసాదయేత్ = అధోగతి కానీయరాదు ; హి = ఎందుకంటే ; ఆత్మా ఏవ = తానే ; ఆత్మనః = తనకు ; బంధుః = బంధువు ; ఆత్మా ఏవ = తానే ; ఆత్మనః = తనకు ; రిపుః = శత్రువు.
తాత్పర్యం
“ ఎవరికి వారే ఆత్మోద్ధరణం చేసుకోవాలే గానీ ఆత్మపతనం చేసుకోకూడదు ; ఆత్మకు ఆత్మయే బంధువు … ఆత్మకు ఆత్మయే శత్రువు కూడా అయి వుంది. ”
వివరణ
ఎవరిని వారే ఉద్ధరించుకోవాలి …
ఒకరిని ఇంకొకరు ఎప్పుడూ ఉద్ధరించలేరు.
ఒకరి ఆకలిని ఇంకొకరు తీర్చలేరు …
ఎవరికి నిద్రవస్తే వారే నిద్రపోవాలి …
ఎవరి సాధన వాళ్ళే చేసుకోవాలి …
ఎవరి జ్ఞానాన్ని వాళ్ళే సంపాదించుకోవాలి.
ఒకరు చక్కగా ధ్యానసాధన చేసి యోగియై
ఆత్మజ్ఞానాన్ని సంపాదిస్తే ఆ గొప్పతనం వాళ్ళదే …
ఒకరి గొప్పతనం ఇంకొకరిది ఎప్పటికీ కాజాలదు.
మన కర్మలు మనకే ఫలితాలను ఇస్తాయి …
మన కర్మలను మనమే సరిచేసుకుంటూ వుండాలి.
ధ్యానంలో నిమగ్నమై ధ్యానకర్మ చేసుకుంటూ వుండాలి.
తద్ద్వారా ఆత్మశక్తి పెంపొందుతూ వుంటుంది.
అప్పుడు … ఆత్మకు ఆత్మే బంధువు అవుతుంది !
అలా కాకుండా సమయాన్ని వృథా చేస్తున్నామంటే …
మన ఆత్మను మనమే అవసానదశకు తీసుకువెళ్తున్నట్టు …
అలాంటప్పుడు మనకు మనమే శతృవుగా అవుతాం.
ఏ లోకంలో వున్నా, ఏ కాలంలో వున్నా,
మన వాస్తవాలకు మనమే సదా సృష్టికర్తలం.
“ కృతయుగం ” లో వున్నా, “ కలియుగం ”లో వున్నా …
“ భూలోకం ” లో వున్నా, “ సత్యలోకం ” లో వున్నా …
“ శైశవాత్మదశ ”లో వున్నా, “ వృద్ధాత్మదశ ” లో వున్నా …
“ జ్ఞాని ”గా వున్నా, “ అజ్ఞాని ”గా వున్నా …
“ పండితుడు ”గా వున్నా, “ పామరుడు ”గా వున్నా …
మన వాస్తవానికి మనమే సృష్టికర్తలం.
మన నోటిలోని మాటే మన నుదుటి మీద వ్రాత !
మన భావాలే మన భవాలుగా నిరంతరం పరిణామం చెందుతూ వుంటాయి !
మన ఆలోచనలతోనే,
మన మాటలతోనే,
మన చేతలతోనే,
మనల్ని మనం ఉద్ధరించుకుంటున్నాము …
లేదా దిగజార్చుకుంటున్నాం.
ప్రతి క్షణాన్నీ పిండుకోవాలి …
సద్వినియోగం చేసుకోవాలి …
“ శ్వాసాభ్యాసం ” చేస్తూ తపస్సులో ఉండాలి.
“ స్వాధ్యాయం ” చేస్తూ ఎవరి దగ్గర ఎంత జ్ఞానం ఉందో …
అంత జ్ఞానాన్నీ సమీకరించుకోవాలి.
అందరిలో దైవాన్ని చూస్తూ, అందరినీ సమానంగా గౌరవిస్తూ,
ప్రేమిస్తూ … “ ఈశ్వరప్రణిధానం ”లో ఉండాలి.
ఉత్తములైనవారు అమూల్యమైన కాలాన్ని ఎప్పుడూ వృథాచేయరు …
సద్వినియోగం చేసుకుంటారు.
అందరిచేతా కాలాన్ని సద్వినియోగం చేయించేవాళ్ళు ఉత్తమోత్తములు …
మరి పురుషోత్తములు !