| భగవద్గీత 3-35
“ శ్రేయాన్స్వధర్మో విగుణః పరధర్మాత్స్వనుష్ఠితాత్ | స్వధర్మే నిధనం శ్రేయః పరధర్మో భయావహః || ” |
పదచ్ఛేదం
శ్రేయాన్ – స్వధర్మః – విగుణః – పరధర్మాత్ – స్వనుష్ఠితాత్ – స్వధర్మే – నిధనం – శ్రేయః – పరధర్మః – భయావహః
ప్రతిపదార్థం
స్వనుష్ఠితాత్ = చక్కగా ఆచరింపబడిన ; పరధర్మాత్ = ఇతరుల ధర్మం కన్నా ; విగుణః = గుణరహితమైనప్పటికీ ; స్వధర్మః = స్వీయ ధర్మం ; శ్రేయాన్ = అత్యుత్తమమైనది ; స్వధర్మే = తన ధర్మంలో ; నిధనం = చనిపోవడం ; శ్రేయః = ఉత్తమమైనది ; పరధర్మః = ఇతరుల ధర్మం ; భయావహః = భయంకరమైనది.
తాత్పర్యం
“ చక్కగా ఆచరించబడిన పరధర్మం కన్నా, గుణరహితమైనప్పటికీ స్వధర్మమే అత్యుత్తమమైనది ; స్వధర్మాచరణంలో మరణం సంభవించినప్పటికీ అది శ్రేయస్కరమే ; కానీ, పరధర్మం మాత్రం భయంకరమైనది. ”
వివరణ
“ స్వధర్మం ” అంటే “ ఎవరు ఏ ఆత్మ పరిణామ దశల్లో వున్నారో ఆ ఆత్మస్థాయికి తగ్గ ధర్మం అన్నమాట ” …
“ పరధర్మం ” అంటే “ ఇతరులు ఏ ఆత్మ పరిణితి స్థాయిలో ఉన్నారో వారి వారి
ఆత్మ పరిణితి స్థాయిలకు తగ్గ ధర్మాలు ” అన్నమాట …
మనలో సహజసిద్ధంగా ఉన్న అభిరుచి, వాసనలను అనుసరించి
ఒకానొక సహజ ప్రవృత్తి ఏర్పడుతుంది … అదే “ స్వధర్మం ” అవుతుంది.
ఇతరులకు నిర్దేశించబడినవి,
మరి మనకు నిర్దేశించబడనిది అయినదే “ పరధర్మం. ”
మన స్వధర్మానికి విరుద్ధంగా నడుచుకోవడం …
ఇతరుల స్వధర్మాన్ని ఆచరించడం … “ పరధర్మపాలన ” అవుతుంది.
“ పులిని చూసి నక్క వాత పెట్టుకోవడం ” సబబు కాదు …
పులి జీవితంలా ‘నక్క జీవితం’ ఉంటే నక్క నష్టపోతుంది …
‘ నక్క దశ ’లో వున్నప్పుడు నక్కలానే జీవించాలి …
స్వధర్మానికి వ్యతిరేకంగా ‘ ఓ నక్క ’ జీవించడానికి యత్నిస్తే ఎన్నో నక్క
జన్మలు తప్పవు !
స్వధర్మానికి అనుగుణంగానే ఓ నక్క జీవిస్తే
‘ ఒక్క నక్క జన్మ ’తోనే సరిపోతుంది !
ఎవరికి వారికి వారి వారి స్వధర్మమే శ్రేయస్కరమైనది.
పరధర్మాన్ని ఆచరించడానికి ప్రయత్నిస్తే
పులిని చూసి నక్క వాత పెట్టుకున్నట్టే అవుతుంది.
ఒక యజమాని ఇంట్లో దొంగ ప్రవేశించడం చూసినా,
కుక్క ఊరుకోవడంతో … గాడిద …
కుక్క పని తాను చెయ్యబోయి … ఓండ్రపెట్టి …
యజమానితో చావుదెబ్బలు తిన్నది.
మన స్థాయి ఎదిగినప్పుడు ఆ పరధర్మమే మన స్వధర్మం కాగలదు.
కానీ, ముందే దానికోసం ప్రాకులాడడం …
“ రెక్కలు రాకుండానే ఎగరడానికి ప్రయత్నించడం ” వంటిది …
క్రిందపడి కష్టాలు కొని తెచ్చుకుంటాం.
“ గురువు చేసినట్లు ” చెయ్యొద్దు …
“ గురువు చెప్పినట్లు ” చెయ్యాలి !
విషయాన్ని తెలుసుకోవడం జ్ఞానం …
దానిని సరిగ్గా ఆచరించడం ధర్మం.
జ్ఞానం ఉంటేనే ధర్మం తెలుస్తుంది.
ధర్మం తెలిస్తేనే అనుష్ఠానం సరిగ్గా చేస్తాం.
ధర్మమే శాశ్వతం … ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ ధర్మాన్ని వదలకూడదు.
ఎవరి ధర్మాన్ని వాళ్ళు … అది విశిష్టగుణ రహితం అయినప్పటికీ …
“ అల్పగుణి ” అయినప్పటికీ … దానినే అనుసరించాలి …
“ జయ విజయులు ” తమ అల్పగుణాన్ని భయరహితులై, సంకోచరహితులై
ఆశ్రయించి మూడు జన్మలలోనే కడతేరినట్లు పురాణగాథ వున్నది కదా !
వుండవలసింది మరి భయరహితం …
సంకోచరహితం …
సదా, సర్వత్రా స్వధర్మాశ్రయమే శరణ్యం !
స్వధర్మపాలనలో మరణం సంభవించినా మేలే !
స్వధర్మపాలనలో మరణం సంభవించినా మేలే !