| భగవద్గీత 7-3
“ మనుష్యాణాం సహస్రేషు కశ్చిద్యతతి సిద్ధయే | యతతామపి సిద్ధానాం కశ్చిన్మాం వేత్తి తత్త్వతః || ” |
పదచ్ఛేదం
మనుష్యాణాం – సహస్రేషు – కశ్చిత్ – యతతి – సిద్ధయే – యతతాం – అపి – సిద్ధానాం – కశ్చిత్ – మాం – వేత్తి – తత్వతః
ప్రతిపదార్థం
మనుష్యాణాం, సహస్రేషు = వేలాదిమంది మనుష్యులలో ; కశ్చిత్ = ఒకానొకడు మాత్రమే ; సిద్ధయే = ఆత్మానుభవత్ప్రా‌ప్తికై ; యతతి = ప్రయత్నిస్తాడు ; యతతామ్ సిద్ధానామ్, అపి = ఆ విధంగా ప్రయత్నించిన యోగులలో కూడా ; కశ్చిత్ = ఒకానొకడు మాత్రమే ; “ మామ్ ” = “ తనను తాను ” ; తత్వతః = యథార్థంగా ; వేత్తి = తెలుసుకుంటాడు
తాత్పర్యం
“ వేలాదిమందిలో ఏ ఒక్కడో మాత్రమే ఆత్మమోక్షానికి ప్రయత్నిస్తున్నాడు ; అటువంటి వేలాదిమంది యతులలో యే ఒక్కడో మాత్రమే తనను తాను సరిగ్గా తెలుసుకోగలుగుతున్నాడు. ”
వివరణ
కోట్ల కొద్దీ ఉన్న మనుష్యులలో కొంతమంది మాత్రమే
“ నాకు సత్యం కావాలి ” … “ నాకు సిద్ధి కావాలి ” … అని ప్రయత్నిస్తారు.
మిగతావాళ్ళకు “ సత్యం ” అవసరం లేదు … “ సిద్ధి ” అక్కరలేదు.
మానవుల మానసిక పరిణతి, గుణగణాలు, వారి ఆత్మస్థాయికి అనుగుణంగా …
వివిధ స్థాయిలలో వుంటుంది.
జన్మపరంపర ప్రారంభంలో … భూలోకయాత్ర ప్రారంభంలో ఒకానొక ఆత్మ
“ శిశువు ”తో సమానమైన “ శైశవాత్మ ” స్థితిలో వుంటుంది.
“ బాల్య ” ఆత్మ స్థాయి నుండి “ యవ్వనాత్మ ” స్థాయికి …“ ప్రౌఢ ఆత్మ ” స్థాయికీ …
ప్రతి స్థాయిలోనూ కొన్ని కొన్ని జన్మలు తీసుకుంటూ …
జీవించే విధానాన్ని నెమ్మది నెమ్మదిగా నేర్చుకుంటూ …
పరిణతి చెందిన “ వృద్ధాత్మ ” గా రూపుదిద్దుకుంటుంది.
అప్పుడే త్రికరణశుద్ధిగా సత్యాన్వేషణ మొదలవుతుంది.
తెలుసుకోవాలని ప్రయత్నించే వారిలో కూడా … వేలాదిమందిలో కొంతమంది
మాత్రం తమకు తాము నిజతత్వం తెలుసుకుంటారు.
ఏమిటి ఆ నిజతత్వం?? … “ నేను సర్వకాల సర్వపరిస్థితులలోనూ సర్వత్రా
వ్యాపించి ఉన్న ఆత్మను ! … ఆదిలోనూ … మధ్యలోనూ … అంతంలోనూ కూడా నేనున్నాను ” … ఇదే ఆత్మ యొక్క నిజతత్వం.